Forum Chrześcijańskie

Piotr-246 · Gość

Temat: Arcybolesny upadek oświaty po śmierci Jana III Sobieskiego

"Niestety, czasy te mają w sobie coś arcybolesnego, mianowicie upadek oświaty. Uniwersytet Jagielloński, niegdyś nasza sława i duma, podupadł tak dalece, iż profesorowie jego nawet nie wiedzieli, nad czym pracują uczeni innych narodów. Nauczanie tak się w uniwersytetach polskich obniżyło, iż właściwie były to szkoły średnie, które ukończywszy, wyjeżdżało się dopiero na prawdziwą naukę uniwersytecką za granicę. Ale ledwie drobna cząstka młodzieży mogła sobie pozwolić na takie podróże kosztowne. Obniżał się więc coraz bardziej poziom umysłowy, i niebawem Polacy przestali dbać o nauki. Ogół narodu stawał się nieskorym do książki. Przestawała Polska być ogniskiem kultury. Daliśmy się prześcignąć innym wielce w naukach, to też i oświata powszechna musiała się skutkiem tego obniżać w społeczeństwie. Upadek oświaty pociągał za sobą upadek wszystkiego a wszystkiego. Nie może być inaczej, bo do każdej ludzkiej czynności potrzebne są... władze umysłowe. Im one bardziej wykształcone, tym rozumniejsze są czynności człowieka; im mniej nauki i wykształcenia, tym łatwiej o czyny niemądre. Z ubytkiem oświaty zmniejszała się biegłość w załatwianiu spraw publicznych, czyli ubywało rozumu politycznego. Siła umysłowa narodu słabła, i skutkiem tego malała też jego siła polityczna, tj. siła i znaczenie państwa. Czyny nierozumne zaczynają się zaraz po śmierci Jana III i trwają niestety odtąd tak długo, aż naraziły państwo na zatracenie. Pierwszym takim nierozumnym czynem była elekcja po Janie III."
(Feliks Koneczny, "Dzieje Polski opowiedziane dla młodzieży")